LABORATORIUM PIEŚNI
PUSTE NOCE
Wydawca: Laboratorium Pieśni

  Oddajemy wyjątkową płytę, pełną refleksji, zadumy – pieśni pogrzebowych ze spektaklu Laboratorium Pieśni „Puste noce – pieśni, które już się kończą”. Noc pustki po odejściu bliskiej osoby to wieczór przed pogrzebem, gdy bliscy gromadzili się, by po odmówieniu różańca, śpiewać całą noc nad ciałem nieboszczyka. Spektakl „Puste Noce – Pieśni, które już się kończą” to wyjątkowa miniatura tego obrzędu, prezentacja najciekawszych pieśni zilustrowanych cheironomią, ruchem i tańcem. To próba uchwycenia esencji żałoby, przypomnienia ludowych metod oswojenia bólu i strachu łączącego się ze śmiercią.
„Puste noce” to zanikający rytuał śpiewania całą noc nad ciałem zmarłego, wraz ze zgromadzonymi bliskimi. Płyta jest próbą zaprezentowania najciekawszych polskich i ukraińskich pieśni pogrzebowych, uchwycenia esencji żałoby, przypomnienia ludowych metod oswojenia bólu i strachu łączącego się ze śmiercią.
Spektakl (a teraz także i płyta) powstał w oparciu o badania terenowe wykonawców, prowadzone od 2013 roku na Kaszubach. Inspirację stanowiły spotkania z ludźmi „odchodzącego świata”, którzy dzielili się niezwykłymi historiami o żywych i umarłych, oraz pieśniami „które już się kończą”.

Cztery wokalistki zaśpiewują polifonicznymi pieśniami, zazwyczaj bez towarzyszenia jakichkolwiek dźwięków (są wyjątki). Ich głosy wybrzmiewają na tle ciszy przepięknie, uwodząco, a jednocześnie bardzo potężnie. W tym jest z resztą moc pieśni pustonocnych – mantrycznemu zawodzeniu (najlepiej wyczuwalnemu w najdłuższej na płycie, niemal dziesięciominutowej „Żegnam cię”), swoistej hipnozie, która pozwala zatracić się w żałobie. Cała płyta odzwierciedla mniej więcej formie nabożeństwa – od „Kyrie Eleison” przez zaskoczenie tym, że śmierć nadeszła w „Lecą latami”: „Nędzny człowieku, w doczesnym wieku / nie wiesz dnia ni godziny gdy cię do Sądu porwie od lądu / śmierć i z małej przyczyny”. Potem pojawiają się kolejne pieśniarskie odsłony modlitwy, opłakiwanie i przygotowanie zmarłego do pochowania, odejście, a także przejmujące zwieńczenie śpiewu płaczek zaczerpnięte z kultury ukraińskiej, udokumentowane w księdze „Pomorze” przez Oskara Kolberga: Halele halele i przeć ty umarł / Gajgajte, chejajte,pekiele!”. Z czego ostatnia linijka odganiała złe duchy, aby uciekły do piekła.