logo Wirtualne Gesle logo Wirtualne Gęśle 2023
główna
o gęślach
W Y N I K I
zasady głosowania
 
wspierają nas
kontakt
newsletter
historia
nagroda za rok:
  2022  
  2021  
  2020  
  2019  
  2018  
  2017  
  2016  
  2015  
  2014  
  2013  
  2012  
  2011  
  2010  
  2009  
  2008  
  2007  
  2006  
  2005  
  2004  
  2003  
pre-historia
  2002  
  2001  
Burza Braw
Współpraca
banerRCKL
banerNT
baner TOP100
rankingi
 WIRTU@LNE GĘŚLE 
  plebiscyt na folkową płytę roku 2022  
Jesteś: główna / wyniki / szczegóły

DUNAJOWI
BÓG SIĘ SZERZY. ŚLADAMI NAJSTARSZYCH KOLĘD LUBELSZCZYZNY

Wydawca: Muzeum Mitologii Słowiańskiej w Owidzu

  "Bóg się szerzy. Śladami najstarszych kolęd Lubelszczyzny" w wykonaniu grupy Dunajowi, z gościnnym udziałem pieśniarek z grupy Vatra. Przedstawione na płycie pieśni nawiązują do najstarszych pokładów polskiej kultury ludowej. Wyrażają one wiarę w magicznie sprawczą moc słowa, które wyśpiewane w rytuale sprowadza między ludzi szczęście i łaski sił duchowych. Obecna w pieśniach symbolika świata przyrody ożywionej, ciał niebieskich i zjawisk astronomicznych jest śladem dawnych wierzeń mitologicznych, wpisanych w najbardziej archaiczne elementy zimowej obrzędowości ludowej, związanej z grudniowym przesileniem słońca, czyli Szczodrymi Godami.

Płyta powstała w ramach projektu Dunajowi - śladami najstarszych pieśni Słowian. Dunajowi, to prawdziwi etno pasjonaci, poszukiwacze zapomnianych treści i nutek zagubionych pod strzechami, w zapiskach etnografów, w archiwach... Grupa zawiązała się wkrótce po zeszłorocznych Szczodrych Godach w Grodzisku Owidz. To wówczas narodził się pomysł na nagranie płyty z takimi kolędami, do jakich nie jesteśmy obecnie przyzwyczajeni (ba! nie znamy ich), a jakie niegdyś były powszechne i stanowiły naturalną konsekwencję "magicznego" postrzegania świata przez dawnych Słowian, rolników.

"Pośród nieprzebranego skarbca polskich pieśni ludowych, zimowe kolędy stanowią zbiór wyjątkowy w swym bogactwie, wielości i archaiczności. Zaprezentowane na płycie „Bóg się szerzy” pieśni pochodzą z obszarów Lubelszczyzny, Zamojszczyzny oraz okolic Biłgoraja, regionów, które w literaturze etnograficznej określa się mianem „polskiego zagłębia kolędowego”. Pieśni te odnoszą się do prastarej ludowej obrzędowości związanej z okresem zimowego przesilenia oraz szeregu zwyczajów mających na celu odrodzić w świecie moc życia, wracającą do niego wraz z odrodzonym po przesileniu Słońcem. Ludowa nazwa tego cyklu obrzędów – Gody – wiąże się z „godzeniem”, wypracowywaniem „zgody” z otaczającym światem i istotami, które w nim mieszkają i są jego gospodarzami. Z obrzędami Godów wiązały się znane po dziś dzień barwne pochody kolędników, zamaskowanych i odzianych w futra oraz słomiane powrósła młodzieńców, reprezentantów duchów przodków i istot przychodzących do świata żywych ludzi z dalekich, zaświatowych krain mitycznych. Kolędnicy przynoszą płodność, niosą wraz ze swymi pieśniami Boga, który się szerzy – święte uosobienie mocy rodzenia i niezwyciężonego życia, którego piastowanie leżało w centrum ludowej wizji świata i człowieka. Zapłatą za pieśń i dobre życzenie jest dar, który ludzie im przekazują – „kolęda”, okrągły bądź rogaty chleb, symbol pojednania i agrarnej wegetacji.
***
Pieśni nawiązują do najstarszych, sięgających przedchrześcijańskiej Słowiańszczyzny, pokładów polskiej kultury ludowej. Wyrażają one wiarę w sprawczą magicznie moc słowa, które wyśpiewane w rytuale sprowadza między ludzi szczęście i łaski sił duchowych. Obecna w pieśniach symbolika świata przyrody (jawora, jodły, Dunaju, dzików, kozy), Słońca (złoty kubek), Zorzy (wianek, złoty pierścień), ciał niebieskich i zjawisk astronomicznych (Małego Deszczu, Księżyca, Gwiazd) jest śladem dawnych wierzeń mitologicznych, wpisanych w najbardziej archaiczne elementy zimowej obrzędowości ludowej. Sposób wykonania pieśni oraz ich aranżacja instrumentalna nawiązują ściśle do ludowych technik wykonawczych oraz melodii zanotowanych przez etnografów. W założeniu swym chcielibyśmy przenieść słuchacza w daleką przeszłość, ponieść go pieśnią między obchodzących chaty kolędników, tak, aby w jak największym stopniu oddać pierwotne brzmienie ludowych kolęd zimowych związane z ich dawną funkcją rytualną. Z taką intencją składamy na Wasze ręce pierwszą płytę projektu etnomuzykologicznego Dunajowi – śladami najstarszych pieśni Słowian.”

(oprac. Mikołaj Jarmakowski)

  1. Szczudraczek
  2. Stary rok się kończy, nowy lepszy będzie
  3. Nowe lato, szczodre lato
  4. Wstań gospodarzu, wstań nieboże
  5. Panie gospodarzu, panie gospodarzu
  6. Taniec z trójnożną kozą
  7. Na szczęście, na zdrowie z Nowym Rokiem
  8. Ej tam pod borem, pod lasem
  9. Chodzi Jadziunia po pokoiku
  10. Biegła nam rzyczejka, dzie bystra wodejka
  11. Na Dunaj, Maryś, rano po wode, na Dunaj
  12. Prała Kasiunia szułkowy chusty w Dunaju
  13. Cieczy ryczejka, bystra wodejka
  14. Oberek zmęczony po kolędzie
  15. Na szczęście, na zdrowie na ten Nowy Rok
  16. A u kogo tA u kogo to to to, nowe zilony
  17. Ponad lasejkiem czarna chmurejka
  18. Przy poniedziałeńku, Przy poniedziałeńku, uo godzinie uo rannyj
  19. Pód ókienkiem stoji jawór, hej liluja, stoji jawor
  20. Przy studzience, przy wodzianej
skład:
Mikołaj Jarmakowski - opracowanie, śpiew, basy
Piotr Dziwura - śpiew, bębenek, skrzypce
Adam Nowak - śpiew, skrzypce, bębenek,
Bartłomiej Wolf - śpiew
Andrzej Walenkiewicz - śpiew
Radosław Sawicki - śpiew

gościnnie:

Vatra - pieśni tradycyjne:
Zofia Kaleta - śpiew, dzwonek
Małgorzata Ciepłuch - śpiew
Alicja Małszycka - śpiew
Łucja Kamińska - śpiew
Magdalena Zatorska - śpiew