logo Wirtualne Gesle logo Wirtualne Gę¶le 2020
główna
o gę¶lach
W Y N I K I
zasady głosowania
 
wspieraj± nas
kontakt
newsletter
historia
nagroda za rok:
  2022  
  2021  
  2020  
  2019  
  2018  
  2017  
  2016  
  2015  
  2014  
  2013  
  2012  
  2011  
  2010  
  2009  
  2008  
  2007  
  2006  
  2005  
  2004  
  2003  
pre-historia
  2002  
  2001  
Burza Braw
Współpraca
banerRCKL
banerNT
baner TOP100
rankingi
 WIRTU@LNE GʦLE 
  plebiscyt na folkow± płytę roku 2019  
Jeste¶: główna / wyniki / szczegóły

DRZEWIE NUTY ORAWSKIE
Wydawca: Instytut Sztuki PAN oraz Muzeum - Orawski Park Etnograficzny

  Nagrania archiwalne tradycyjnych pie¶ni i muzyki Górnej Orawy ze Zbiorów Fonograficznych Instytutu Sztuki PAN.

Orawa to ziemia pogranicza, zamieszkuj± j± Górale Orawscy, stanowi±cy odrębn± grupę etnograficzn±, z ciekaw± i specyficzn± kultur±. Kultura muzyczna Orawy do¶ć póĽno doczekała się historycznych Ľródeł fonograficznych.
Pierwsze fonograficzne echa Górnej Orawy możemy odnaleĽć w nagraniach dokonanych tuż przed pierwsz± wojn± ¶wiatow± przez Juliusza Zborowskiego w Nowym Targu. Niestety na Orawę w okresie międzywojennym nie dotarli z fonografem badacze i dopiero lata 50. ubiegłego wieku, a więc ogólnopolska Akcja Zbierania Folkloru Muzycznego przyniosła pierwsze plony fonograficzne z interesuj±cego nas obszaru – s± to prace dokumentalne członków Ekipy Krakowskiej Akcji Zbierania Folkloru Muzycznego, które prezentujemy w niniejszym wydawnictwie. Nagrań dokonano tylko w pięciu miejscowo¶ciach: w 1952 r. w Piekielniku – a więc w miejscu, gdzie Orawa graniczy z Podhalem Niżnym (te wpływy podhalańskie s± wyraĽnie słyszalne w nagraniach z tej miejscowo¶ci), a w kolejnym roku w Lipnicy Wielkiej i Małej oraz w Zubrzycy Górnej i Dolnej.

Celem niniejszego wydawnictwa jest dostarczenie repertuaru wraz z jego zarejestrowan± warstw± stylistycznego wykonania jako zachowanego, powojennego korpusu Ľródeł dla historii muzyki orawskiej. Płytę niniejsz± otwieraj± nagrania z Piekielnika, gdzie usłyszymy muzykę, w której chyba najliczniej współistniej± cechy orawskie i podhalańskie. Pie¶ni orawskie pozbawione s± refrenów i przybieraj± najczę¶ciej postać dwuwersowej lub czterowersowej zwrotki o dwunastu lub (rzadziej) sze¶ciu sylabach w wersie. Charakterystyczne jest występowanie pie¶ni wykonywanych po słowacku. ¦piew na głosy, w równoległych tercjach, zdarza się w¶ród orawskich wykonawców, ale zwykle w zwrotach kadencyjnych lub na niewielkich odcinkach durowych melodii, co także odróżnia ten region od Podhala. Węgierskie wpływy można zauważyć w tańcach – zarówno w sposobie gry, gdzie czasem orawscy muzycy próbuj± wykrzesać w swej muzyce temperament i charyzmę węgierskich kapel, ale też w nazewnictwie – na Orawie ciarda¶ oznacza jednak tańce o wołoskim rodowodzie.
  1. Ozwodna Jescek nie tańcował, ej dopiero zacynam
  2. Krzesany Kieby¶ se był nie wymy¶loł
  3. Puoniechajmyz kuochanecki, weĽmy sobie ciupazecki (wariant Marsza Chałubińskiego)
  4. Sabałowa Ej, krzyzu na Giewoncie, ej, nie zapuomnym uo cie
  5. Ej, nie ta mi je rózo, ej, có sie w polu huzio
  6. Puo cóze¶ tu przysła, siwo mgła, siwo mgła
  7. Polka drobna
  8. Dalij, chłopcy, dalij, kolebka sie wali
  9. Zielony trownicku, ej, jo sie na cie gniywom
  10. Puowiydz mi, chłopoku, puowiydz mi dokładnie
  11. W studni woda dudni, ej, nie bedym je brała
  12. Takie mi kochanek puozdrowienie posłoł
  13. Niy mogym, niy mogym do wiyrska wychuodzić
  14. Ked sa żytko zeleniało z jara pri potoczku
  15. Zielona Dziadusiowa Ta wodzicka bystro spod wiyrsycka wysła, ni mogem jom zastawić
  16. Polka weselna
  17. Pytacka Moje kuochanecki, ej, dały¶cie sie mi znać
  18. Pytacka Kiedy jo se uumrym, ej, pozdrówcie dziywcyne
  19. Zadudoj, dudosku, na mojym sałasku
  20. Walczyk słowacki
  21. Kie cie bedo cepić, spoĽryj do tragarza
  22. Ozwodna Ej, nie pudym ku tobie, zielony gojiku
  23. Siwodo, siwodo, siwodzicko wodo
  24. uOto dzień chwały, ¶więty nasz patronie
  25. Dunajeckie równie, zakuopiańskie turnie
  26. Nie pudem ku tobie, sama przydzies ku mnie
  27. Stara polka
  28. Ta lipnicko nuta nika nie zaginie
  29. Szkoda tia, szuhajku, że za wodom bywasz
  30. Lipnica, Lipnica, to piykne miastecko
  31. Panie Jezusicku, dej ta nam pogodę
  32. Pytaj± sie ludzie, gdzie sie plotki bierom
  33. Sabała, Sabała, Sabałowe dzieci
  34. Na lipnickiej [wodzie] jeleń wode pije
  35. W lesie koło młyna ro¶nie jarzębina, nie me j± kto wyr±bać
  36. Nie znam, nie znam, czo mam robić, czy wandrować, czy sa żenić
  37. Ta matka szczę¶liwa, co ma syna księdzym
  38. Jesce sie nie wydom, jesce roczek poczkom
  39. Z góry, chłopcy, z góry, od wy¶niego kóńca
  40. Ej, idom se g±s-icki z wysokiej turnicki, ej i tak sobie gęgaj±
  41. Znom takiego ptoska w lesie, có dwojakie jojka niesie
  42. Nie bede jo siecki rzezoł, bo jo mały pachołek
  43. Ciarda¶ orawski W piecu mróz, w piecu mróz, na nolepie rosa
  44. Byłak na sałasie, nie dali mi syra
  45. Piórecko mi dała, wiyrsycek zerwała
  46. Ni mom nic, ni mom nic, ej, woda mi zabrała
  47. Kopała studniczku, kopała studniczku, pozerała do nie, aka je hlboka, aka je sziroka (wariant nuty Janosikowej)
  48. Ej, Giewoncie, Giewoncie, odmalować dom cie
  49. Polka
  50. Przyjechalimy tu po wodzie, po lodzie
  51. A jo sobie z góry jade, trzaski zbiyrom, na wóz kłade
  52. Niesem ci piórecko na piórecku hocki
  53. Ładna parka, ładna, nie trza je malować
  54. Dobrze wam, muzycy, na stolicy siedzieć
  55. Poleczka cygańska Rum ta dra ta
  56. Zatańcuj se, młodo, w tyj ¶tofowej sukni
  57. Dy sie ty, młody pon, duzo nie zubuozys
  58. Polka
  59. Kie jo se zajade do nieba na krowie
  60. Kie jo se zajade do piekła na uo¶le
  61. Zahucały hory, zahucały lasy, dzie sie popodziały moje młode casy
  62. Zahuczały góry, zahuczały lasy, gdzieze sie podziały moje młode czasy
  63. Nie bede jo w polu orał ani siał
  64. Kie jo pasła bydło, widziałak strasydło
  65. Ja som baca welmi stary, ja uż idiem prestawa»
  66. Ej, z mojego Janicka bedzie setny zbójnik
  67. Poďme, chlapci, poďme zbija», bo ňemame za čo pija» (wariant Marsza Chałubińskiego)
  68. Ciarda¶ orawski Pytajom sie ludzie, kany jo mam pole
  69. Wszeci pani kazali, żeby diewcza zwiazali na retiażku
  70. Zabili Janicka przy zielonej studni
  71. Smutny jo se, smutny, bo mie maj± zabić
  72. Ej, rogate koziny posły do doliny
skład:
[1-4, 7, 15-18, 20, 22]
Stanisław Zapotoczny, ur. w 1918 r., Piekielnik – ¶piew (1-4, 15-18, 22), skrzypce (7, 15-18, 20, 22)
Józef Zapotoczny, ur. w 1914 r. – skrzypce prym (1-4, 7, 15-18, 20, 22), ¶piew (15-18, 22)
Józef Szczerba, ur. w 1917 r. – skrzypce sekund (1-4, 7, 15-18, 20, 22), ¶piew (7, 15-18, 22)
Ignacy Nowak, ur. 29 lipca 1924 r., zm. 24 kwietnia 2017 r. – bas (1-4, 7, 15-18, 20, 22), ¶piew (7, 15-18, 22)

[9, 13, 24-26]
Józef Bana¶, ur. w 1928 r. – ¶piew
Edward Gogolak, ur. 23 wrze¶nia 1930 r., zm. 13 grudnia 1990 – ¶piew
Tadeusz Mi¶kowiec, ur. w 1929 – ¶piew
Stanisław Szuba, ur. 13 paĽdziernika 1933 r., zm. 01 paĽdziernika 2005 r. – ¶piew
Władysław Pieróg, ur. w 1933 r. – ¶piew

[27, 36, 43, 49, 55, 63, 68]
Józef Kostyra, ur. w 1911 r. – skrzypce (27, 36, 43, 49, 55, 63, 68), ¶piew (36, 43, 63, 68)
Jan Kidoń, ur. 1908 r., zm. 1987 r. – skrzypce sekund
Ignacy Kostyra, ur. w 1907 r. – basy

[5, 6, 8, 10, 14, 19, 21, 23]
Anna Wesołowska, ur. w 1929 r., Piekielnik – ¶piew
Maria Cabała, ur. w 1932 r., Piekielnik – ¶piew

[28, 60, 61, 65, 67, 69]
Rozalia Pakosz, ur. w 1888 r., Lipnica Mała, zam. Ochotnica Górna – ¶piew

[29, 37, 41, 42, 51, 57, 59, 64, 70, 72]
Anna Pakosz, ur. w 1917 r., Lipnica Mała – ¶piew

[30-32, 38, 44, 45, 47, 56]
Maria Zubrzycka, ur. w 1929 r., Zubrzyca Dolna, zam. Lipnica Mała – ¶piew

[33, 39, 40, 46, 50, 58, 66]
Stefan Pastwa, ur. w 1922 r. Lipnica Wielka, zm. w 1974 r. – ¶piew, skrzypce

[52, 53]
Emilia Omylak, ur. w 1934 r., Lipnica Mała – ¶piew

[62]
Emilia Omylak, ur. w 1934 r., Lipnica Mała – ¶piew;
Anna Pakosz, ur. w 1917 r., Lipnica Mała – ¶piew;
Maria Zubrzycka, ur. w 1929 r., Zubrzyca Dolna, zam. Lipnica Mała – ¶piew

[34, 35]
Grupa dziewcz±t – ¶piew (nagr. 4 grudnia 1953 r. w Piekielniku)

[48, 71]
Grupa dziewcz±t – ¶piew (nagr. 4 grudnia 1952 r. w Piekielniku)

[54]
Grupa dzieci – ¶piew (nagr. 4 grudnia 1953 r. w Piekielniku)