LUDOWE PIEŚNI RELIGIJNE Z PODLASIA
Wydawca: Stowarzyszenie Dziedzictwo Podlasia

     Niniejsza płyta to wynik badań nad ludowym repertuarem religijnym Podlasia - pieśniami wykonywanymi w tradycji katolickiej i prawosławnej. Zbiór stanowią utwory pogrzebowe, a także śpiewane w okresie Bożego Narodzenia i Wielkiego Postu. Wielogłosowe pieśni wyznawców prawosławia, zaczerpnięte z drukowanych śpiewników lub rękopisów, są wykonywane po rosyjsku, jak również w lokalnych dialektach. Ważnym faktem jest to, że o ile pastorałki i kolędy życzące zanikają (a zastępują je popularne kolędy), pieśni wielkopostne oraz pogrzebowe wykonywane są do dziś, mają żywe znaczenie i funkcje w tradycji Podlasia.

   Płytę otwierają pieśni i oracje z okresu Bożego Narodzenia. Są to pastorałki oraz kolędy życzące (tzw. koladki) śpiewane młodej parze, młodemu chłopcu. Unikatową pieśnią o charakterze życzącym jest żartobliwy utwór Wasilowa mati, wykonywany niegdyś w wigilię nowego roku liczonego według kalendarza juliańskiego (13 stycznia). Pieśni wielkopostne podejmują tematykę męki, ukrzyżowania i zmartwychwstania Pańskiego. Te same utwory w zależności od wsi, posiadają inne melodie. Pieśni prawosławne różnią się też w warstwie słownej – wpływ lokalnego dialektu. Ostatnia grupa to utwory związane z czuwaniem przy zmarłym, pogrzebem i okresem żałoby. Prezentowany repertuar zachował się w miejscowościach, w których nie ma domu pogrzebowego, a czuwanie przy ciele zmarłego odbywa się w jego domu rodzinnym. Utworem zamykającym zbiór jest Egzorta – rodzaj przeprosin, pożegnania z najbliższymi, krewnymi i sąsiadami. Odczytywano ją przed wyprowadzeniem ciała, na chwilę przed przybyciem księdza (za wyjątkiem śmierci osób młodych i niezamężnych). W Długołęce czytana jest do dziś.

   Na płycie znalazły się nagrania z lat 2010-2013. Wzięli w nich udział śpiewacy z miejscowości: Chojnowo, Dasze, Długołęka, Gorodzisko, Guzy, Kożyno, Krasna Wieś, Malinniki, Rybniki, Soce.