ZESPOŁU GÓRALI CZADECKICH "POJANA"
POJAŃSKIE TAJDANY
Wydawca: Stowarzyszenie Przyjaciół Pojany

  Zespół Górali Czadeckich "Pojana" z Piławy Dolnej, w powiecie dzierżoniowskim jest jednym z najstarszych zespołów folklorystycznych w Polsce, kultywującym tradycje muzyki i tańca Górali Czadeckich. Powstał w 1958 roku, dzięki ogromnej potrzebie Polaków zamieszkałych niegdyś na południowej Bukowinie (Rumunia), którzy po dwustuletnim pobycie na obczyźnie powrócili do Ojczyzny. Pomysłodawcą, założycielem i pierwszym kierownikiem zespołu był Jerzy Swarcan, jego następcą przez wiele lat był Maksymilian Juraszek, a od 2008 roku kierownikiem zespołu jest Bożena Żygadło.
Podstawę repertuaru Zespołu "Pojana" stanowią tzw. "tajdany", autentyczne piosenki góralskie, opowiadające o ciężkiej pracy, tęsknocie, miłości, a także zawierające tematykę zalotną i żartobliwą wykonywane w językach polskim, rumuńskim, słowackim, czeskim i ukraińskim. Integralną częścią repertuaru są żywiołowe, pełne ekspresji tańce ludowe.

Czteropokoleniowy Zespół "Pojana" działający pod patronatem Urzędu Gminy Dzierżoniów od 60 lat sławi kulturę Górali Czadeckich. Zespół często prezentuje się scenicznie na ogólnopolskich festiwalach oraz przeglądach folklorystycznych, występuje również na uroczystościach dożynkowych i okolicznościowych. Od dwudziestu czterech lat uczestniczy w Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym "Bukowińskie Spotkania" odbywającym się w Rumunii, na Słowacji, Węgrzech i Ukrainie.
"Pojana" jest laureatem licznych konkursów i przeglądów folklorystycznych. Najważniejszym osiągnięciem jest Nagroda im. Oskara Kolberga, Dyplom Ministra Kultury, Nominacja Dolnośląskiego Klucza Sukcesu i Nagroda Główna Festiwalu "Znaki Tożsamości". W lutym 2018 roku Zespół Górali Czadeckich "Pojana" świętował swoje 60-lecie.

------------
Nazwa zespołu nawiązuje do nazwy miejscowości Poiana Mikuli na Bukowinie rumuńskiej skąd pochodzą reemigranci osiedleni w 1947 r. we wsi Piława Dolna k. Dzierżoniowa na Śląsku Dolnym. Ich przodkowie to polscy Górale Czadeccy, którzy na początku XIX wieku wyemigrowali z okolic Czadcy (miasteczka w Czechach na południowo-wschodnim krańcu historycznego Śląska Cieszyńskiego) do Bukowiny rumuńskiej, w poszukiwaniu lepszych warunków życia. Była to ludność spokrewniona etnicznie z naszymi góralami śląskimi - łączyło ich podobieństwo języka, kultury i obyczajów. Przez prawie stuletni pobyt na Bukowinie nie wynarodowili się, zachowując przez prawie pięć pokoleń świadomość swojej tożsamości etnicznej. Nowe pokolenia górali czadeckich przybyłe na Śląsk Dolny po II wojnie światowej dostatecznie mocno zachowały tradycyjną kulturę, zarówno tę pochodzącą z Czadcy, jak i tę nową wytworzoną na Bukowinie. Do tych tradycji sięgnięto już w 1958 r. kiedy zakładano pierwszy „Zespół Pieśni i Tańca Ślęża Poiana”. Zespół ten działał do 1970 r. Po 13 latach wznowiono pracę i w 1983 r. zorganizowano nowy zespół p.n. „Zespół Pieśni i Tańca Poiana”. Patronat nad zespołem objął Powiatowy Dom Kultury w Dzierżoniowie.

Zespół jest wielopokoleniowy: śpiewają i tańczą starsze osoby urodzone jeszcze na Bukowinie oraz ich dzieci i wnuki urodzone już w Piławie Dolnej. Śpiewają stare góralskie pieśni, tańczą „po góralsku”, przedstawiają widowiska obrzędowe oparte na starych obrzędach i zwyczajach z Czadcy i Bukowiny. Odtworzono też tradycyjne stroje. W nowym środowisku Śląska Dolnego są niewątpliwie grupą etnograficzną wyróżniającą się barwnością świątecznego i obrzędowego stroju (dziś raczej już festiwalowego) i bogatym folklorem, (nie tylko festiwalowym).

Zespół Pieśni i Tańca ,,Pojana” odegrał doniosłą rolę w kultywowaniu starych obrzędów, pieśni, tańców, przyczyniając się do zachowywania grupowej odrębności kulturowej. W latach 80-tych zespół stawał się coraz bardziej znany poza Śląskiem Dolnym, gdzie początkowo mógł występować. Stało to się za sprawą uczestniczenia na ogólnopolskich festiwalach folklorystycznych. Dwukrotnie brał udział w Festiwalach w Kazimierzu Dolnym (1985, 1988). Reprezentował też folklor Górali Czadeckich na Ogólnopolskich Festiwalach Górali Polskich w Żywcu. W 1988 r. zdobył tam II nagrodę. Warto podkreślić, że były to festiwale odbywające się w pobliżu pierwotnych siedzib ich przodków. Zespół występował ponadto w wielu innych miastach Polski zdobywając liczne nagrody, medale, wyróżnienia.